De kathedraal van Granada

Granada staat bij veel mensen op de lijst die het Alhambra willen zien. Een uitstekende reden, maar als je er dan toch bent, mag je ook eigenlijk de kathedraal van Granada niet missen. Deze is gebouwd in opdracht van de Spaanse koningen die Granada terug hadden veroverd op de Moren.

De kathedraal van Granada kan met recht een meesterwerk van de renaissance in Spanje genoemd worden, en je moet deze dan ook met eigen ogen zien.

De bouw van de kathedraal van Granada

Zoals in de meeste steden die door de reconquista in handen waren gekomen van de katholieke koningen, werd ook in Granada de moskee met de grond gelijk gemaakt, om plaats te maken voor de bouw van een kathedraal. Granada kwam in 1492 in katholieke handen.

Het koningspaar Ferdinand en Isabella van Castilië wensten een kathedraal op de plek van de hoofdmoskee, en in 1518 tot 1523, onder het bewind van hun kleinzoon koning Carlos V, werden de funderingen van deze kathedraal gelegd. Het zou echter nog bijna 200 jaar, en vele architecten, vergen voor de kathedraal haar huidige vorm kreeg.

Renaissance op Gotische grondvesten

Als eerste architect werd voor de kathedraal van Granada Enrique Egas aangesteld. Egas bouwde nog in de gotische stijl, waarin vele eerdere kathedralen waren opgetrokken.

Omdat het moslimkoninkrijk van Granada heel lang weerstand bleef bieden aan de reconquista, liep de bouw van de kathedraal hier dus eigenlijk achter op andere steden.

Hoe het ook zij, al na vijf jaar werd Egas ontslagen, en Diego de Siloé nam zijn plaats in. De Siloé was vooruitstrevender, en nam de stijl van de Spaanse renaissance als uitgangspunt. Omdat Egas alleen de fundamenten had gebouwd, kon De Siloé hier dus een renaissance-bouwwerk op vestigen.

De plattegrond van de kathedraal

De meeste kathedralen hebben een middenschip met twee zijbeuken, in totaal drie wandelgangen dus. De kathedraal van Granada heeft, volgens het ontwerp van de Siloé, er maar liefst vijf: het middenschip is de grootste, geflankeerd door twee zijbeuken aan iedere kant.

Een verder opmerkelijk detail van hoe de Siloé de plattegrond van de kathedraal heeft vormgegeven, is dat het centrale heiligdom niet halfrond, maar helemaal rond is. Rondom dit heiligdom, langs de halfronde achterzijde van de kathedraal, zijn kleine kapellen geplaatst. Aan de zuidoostkant van de kathedraal bevindt zich de Capilla Real, de kapel met koningsgraven.

De voltooiing van de bouw

Diego de Siloé was misschien de belangrijkste, maar zeker niet de laatste architect van de kathedraal van Granada. In totaal werkte hij er zo’n 40 jaar achter elkaar aan, van 1529 tot zijn dood in 1563. Zijn plannen werden hier en daar aangepast door zijn opvolgers.

De meest ingrijpende wijziging was toen in 1667 Alonso Cano en Gaspar de la Peña het ontwerp voor de façade wijzigden tot een barokke voorgevel. Door omstandigheden (waaronder geldgebrek) moest de kathedraal in 1704, bijna 200 jaar na aanvang van de bouw, als voltooid worden beschouwd, hoewel bijvoorbeeld nog torens ontbraken.

De Capilla Real

Het doel van de kathedraal van Granada was, naast een gebedshuis te zijn, om de graven van de katholieke koningen van Castilië, Isabella en Ferdinand, te bevatten. Dit hadden zij per koninklijk decreet in 1504 afgekondigd.

Hiervoor is de Koninklijke Kapel (Capilla Real) gebouwd. Ook hun dochter Johanna van Castilië ligt, samen met haar man Filips de Schone, hier begraven. De Capilla Real is eerder voltooid dan de rest van de kathedraal, tussen 1505 en 1517, door Egas; de kapel is dan ook in (Isabelliaanse) gotische stijl.

Het interieur van de kathedraal van Granada

Vooral in het interieur van de kathedraal van Granada kun je goed de renaissance-ideeën zien van Diego de Siloé. Het gebruik van lichte kleuren en de vele ramen die de architect gepland had, geven het omvangrijke binnenste van de kathedraal een licht en ruimtelijk aanzien.

Het centraal geplaatste altaar ontvangt veel daglicht, onder andere van de vele, lichte glas-in-loodramen van de koepel erboven. De zuilen die het hoge plafond ondersteunen zijn geïnspireerd op de kathedraal van Córdoba, en doen denken aan een Romeinse tempel.

De Deur van Vergeving

De Puerta del Perdón, ofwel Deur van Vergeving, ligt aan de zijkant van de kathedraal, recht tegenover de Capilla Real.

Deze deur, rijkelijk versierd met houtsnijwerk, is een belangrijk kunststukje uit het oeuvre van Diego de Siloé: niet alleen had hij de deur ontworpen, maar er ook aan meegewerkt, om zo zijn vaardigheid als houtsnijder te tonen, naast zijn vaardigheid als architect.

Het houtsnijwerk bevat onder ander koninklijke insignes en symbolische adelaars. Bij deze deur zijn een aantal lege nissen, waar waarschijnlijk standbeelden moesten komen.

Symbolisme in de kathedraal van Granada

De kunst in de kathedraal van Granada staat bol van de symboliek. In de hoofdkapel vind je een iconografie van het leven, de passie, en de dood van Jezus Christus. Het hierop vallende daglicht kan betekenen dat Jezus het licht van de wereld is, maar ook dat het leven de dood overwint.

De schilderijen, die je kunt zien onder de opmerkelijke glas-in-loodramen, zijn van de hand van Alonso Cano, en beelden het leven van de Heilige Maagd Maria af. Het centrale schilderij heeft het mysterie van de Incarnatie, de menswording van God, als onderwerp. Dit is ook waar de kathedraal als geheel aan is gewijd.

Een bezoek aan de kathedraal van Granada

De kathedraal van Granada is niet vrij toegankelijk, maar zeker wel de moeite waard om er naar binnen te gaan. Je kunt een ticket kopen voor de kathedraal, waar een audiotour bij is inbegrepen. Ook zijn er rondleidingen door de kathedraal en de Capilla Real. Deze duren zo’n twee uur, en je kunt vooraf boeken.

De kathedraal van Granada: wonder van licht en ruimte

Wil je je verwonderen over de invloed van de renaissance in Spaanse bouwkunst, dan moet je zeker de kathedraal van Granada bezoeken. De meesterlijke architect Diego de Siloé heeft er een prachtige kerk van gemaakt, gewijd aan twee principes belangrijk in de renaissance: ruimte en licht. Sla dus in Granada, naast het Alhambra, ook de kathedraal niet over op je rondreis door Andalusië.